تاریخچه طب سنتی
در این مقاله میخواهیم تاریخچه طب سنتی را بررسی کنیم .
طب سنتی ایرانی شامل مجموعه‌ای از تمام دانش و دستورالعمل‌هایی است که از زمان باستان (از حدود ۸۰۰۰ سال پیش از میلاد) تاکنون در ایران برای تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری بکار برده می‌شده است. طب سنتی ایران از دو شاخه اصلی تئوری (که در مورد وضعیت و تغییرات بدن انسان و علل و نشانه‌های سلامتی و بیماری بحث می‌کند) و عملی (دانش چگونگی حفظ سلامتی و چگونگی بازگرداندن آن پس از بروز بیماری‌ها) تشکیل می‌شود.
در طب سنتی ایرانی، عملکردهای فیزیولوژیک بدن بر مبنای هفت فاکتور سنجیده می‌شوند که عبارتند از:
- عناصر (ارکان)
- مزاج
- اخلاط
- ارگان (اعضا)
- ارواح
- قوا و عملکرد (افعال).
در طب سنتی ایرانی توجه اصلی بر پیشگیری از بیماری است تا درمان آن. بر این اساس شش فاکتور مهم و ضروری برای حفظ سلامتی در طب سنتی ایرانی عبارتند از: هوا، نوشیدنی و غذا، خواب و بیداری، تخلیه و نگهداری، تحرک فیزیک و آرامش، فعالیت ذهنی و آرامش روحی.
در طب سنتی ایران علت اغلب بیماری‌ها ناشی از برهم خوردن تعادل اخلاط و مزاج است. لذا درمان یا تجویز دارو نیز عمدتا با هدف بازگرداندن این تعادل از طریق استفاده از مزاج‌های متضاد آن پایه‌ریزی می‌شود. مثلا اگر بیماری در اثر سردی طبع ایجاد شده باشد، درمان آن از طریق تجویز موادی با طبع گرم صورت می‌گیرد.
تعریف طب اسلامی
افرادی که از این طب یاد می‌کنند دو دسته‌اند: عده‌ای آن را دستاوردهای طبی مسلمین با لحاظ دوره‌های ترجمه، نقد، تاسیس و سرانجام بسط و گسترش آن در قرون اول تا هفتم هجری می‌دانند و از آن به نام‌های مختلف از جمله طب عربی یاد می‌کنند و همپوشانی کامل این بخش با طب سنتی معلوم است.
دسته دوم ماثورات پیامبر (صل الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السلام) را در نظر دارند و به کتب طب النبی، طب الصادق، طب الرضا و حجامت و فصد و زالو (حدیث) استناد می‌کنند.
در طب اسلامی بیشتر از انواع غذاها و داروهای گیاهی، نوشیدنی‌ها، حجامت، زالو و فصد صحبت می‌شود. دستورالعمل‌ها و نسخه‌های این طب گاه موردی و خاص بوده و تعمیم آن اشتباه است.
در طب اسلامی بیشتر به امساک توجه شده است تا مطالب دیگر. در این طب بیشتر به رعایت بهداشت عمومی توجه شده است. امروزه در این طب، بخشی از دستورها قابلیت دسترسی و اجرای کمی دارد و در برخی موارد هزینه‌ها نسبتا بالاست.
شیوه درمانی طب سنتی
شیوه درمانی طب سنتی شیوه دفع کننده است، خلاف طب جدید که معمولا شیوه درمانی رفع کنندگی دارد. اصول طب سنتی مانع از مریض شدن می‌شود در حالی که اصول طب نوین بیشتر به درمان مرض واقع شده اختصاص دارد.